Unfriended (aka Cybernatural) review

Η Blair (Shelley Hennig, Ouija) παρακολουθεί ένα βίντεο όπου καταγράφεται η αυτοκτονία μιας πρώην φίλης της, της Laura στο ίντερνετ.
Ο φίλος της ο Mitch (Moses Storm) την καλεί σε μια τηλεδιάσκεψη στον messenger.

Λίγο αργότερα μπαίνουν στη συζήτηση και οι φίλοι τους, αλλά μαζί τους φαίνεται να συμμετέχει κάποιος επιπλέον χρήστης χωρίς να εμφανίζεται στην κάμερα.

Στην αρχή όλοι νομίζουν ότι πρόκειται για κάποιον χάκερ ή για κάποιο σφάλμα του συστήματος.

Όταν όμως αποκλείουν όλα τα άλλα ενδεχόμενα, ανακαλύπτουν με τρόμο ότι ο μυστηριώδης user είναι η νεκρή Laura που επέστρεψε πέρα από τον τάφο προκειμένου να τους εκδικηθεί για το cyber-bullying που έχει υποστεί και που την οδήγησε στην αυτοκτονία.

Οι ταινίες που περιστρέφονται γύρω από το διαδίκτυο και τις λειτουργίες του είναι μία σχετικά πρόσφατη τάση στον κινηματογράφο και επιστρατεύουν τις δυνατότητες των λογισμικών με την ίδια δεξιοτεχνία που αξιοποιείται ο γραπτός λόγος στον λογοτεχνικό επιστολογραφικό τρόμο, ή οι κάμερες στο found footage.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τεχνοτροπίας είναι το πολύ καλό Open Windows του Ισπανού Nacho Vigalondo.

Ενώ όμως το Open Windows αποτελεί ένα θρίλερ χιτσκοκικού σασπένς, το Unfriended, σε σενάριο Nelson Greaves και σκηνοθεσία Levan Gabriadze, είναι ένα μεταφυσικό θρίλερ τρόμου, που έχει ως αντικείμενο το φαινόμενο του cyber-bullying και το πόσο δυσάρεστο είναι.

Μεγάλο μέρος – κυρίως από το αμερικάνικο κοινό - παραλληλίζει το Unfriended με το Megan is missing του Michael Goi που κυκλοφόρησε το 2011, εκείνο όμως ήταν μια μάλλον πρώιμη προσπάθεια, καθώς κατέληγε να είναι αδιάφορο και υπερβολικά «διδακτικό» σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου.

Το Unfriended εμφανίζεται πιο έμπειρο και ενημερωμένο στα ζητήματα των social media και παρελαύνουν όλα τους από αυτό, χωρίς να μένει ούτε ένα απ’ έξω.

Ενδεικτικά αναφέρω: Facebook, youtube, chatroulette, skype, blogs κλπ.
Όλα αυτά περνάνε κατά τη διάρκεια της ιστορίας μπροστά από την οθόνη μας με εξαιρετικό ρεαλισμό (υπάρχουν ακόμη και τα «παράσιτα» της εικόνας που εμφανίζονται στις τηλεδιασκέψεις και που είναι χαρακτηριστικά στο skype) και με έναν τρόπο που να εξυπηρετεί την αφήγηση.

Η δυνατότητα που έχουν οι messeger για ιδιωτική συνομιλία εκτός από τη δημόσια, βοηθά σημαντικά καθώς παρέχει στους ήρωες τη δυνατότητα να λένε μεταξύ τους πράγματα που δεν θέλουν να ακούσουν οι άλλοι και συμβάλλει στο χτίσιμο και στα ξεσπάσματα της έντασης.

Οι ερμηνείες από τους ηθοποιούς είναι συμπαθητικές για τα πλαίσια του είδους και μάλιστα είναι το μοναδικό στοιχείο της ταινίας που μπορεί να αξιολογηθεί κινηματογραφικά.

Δεδομένου ότι αυτό που παρακολουθούμε είναι μια τηλεδιάσκεψη, όλα τα τεχνικά μέρη που απαρτίζουν μια «παραδοσιακή» ταινία είναι επί της ουσίας ανύπαρκτα.

Από ένα σημείο κι έπειτα δεν έχουμε να κάνουμε με την παραδοσιακή δομή της τέχνης του κινηματογράφου αλλά για μια μορφή μετα-κινηματογράφου που αξιοποιώντας το περιβάλλον των υπολογιστών, εμφανίζει τη δική της δομή και τις δικές τις επί μέρους φόρμες.

Γι’ αυτό και το Unfriended δύσκολα μπορεί να αξιολογηθεί με τα κριτήρια του παραδοσιακού κινηματογράφου.

Το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ο,τι πιο σύγχρονο, αληθοφανές και ρεαλιστικό έχει βγει μέχρι σήμερα σε αυτό το ιδιόμορφο είδος που δημιουργείται και που αφηγείται ιστορίες μέσα από προσομοιώσεις του περιβάλλοντος των υπολογιστών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσέγγιση του cyber-bullying δεν γίνεται με έναν βαρύ και διδακτικό τρόπο, αλλά με έναν τρόπο που ψυχαγωγεί αλλά παράλληλα επιμορφώνει.

Διότι ενώ στην αρχή ο θεατής ταυτίζεται με τους καημένους τους πρωταγωνιστές που βρίσκονται στο έλεος της μεταφυσικής απειλής που τους τρομοκρατεί και τους εκβιάζει on-line, από κάποια στιγμή κι έπειτα διαπιστώνει ότι αυτοί κάθε άλλο παρά καημένοι είναι και επομένως τους αξίζουν και με το παραπάνω τα όσα παθαίνουν.

Ανακαλύπτουμε ότι πρόκειται για cyber-bullies που τιμωρούνται με το ίδιο νόμισμα.

Είναι η στιγμή που η ταινία μεταφυσικού τρόμου μετατρέπεται σε ταινία «μεταφυσικής εκδίκησης» και όπως συμβαίνει σε αυτές τις ταινίες, θέλοντας και μη, ταυτιζόμαστε με αυτόν που εκδικείται γιατί έχει όλα τα δίκια με το μέρος του.

Και κάπως έτσι το Unfriended καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του νεανικού κοινού, χωρίς να του κουνά διδακτικά το δάχτυλο.

Δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι η ταινία δύσκολα μπορεί να γίνει κατανοητή από όσους είναι ιντερνετικά αναλφάβητοι ή απ’ όσους γνωρίζουν μονάχα τη λειτουργία του facebook και τίποτα περισσότερο.

Επίσης δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι το επίπεδο της σύγχρονης τεχνολογίας των social media θα υπάρχει αυτούσιο στο μέλλον και δεν θα εξελιχθεί, πράγμα που μπορεί να αποβεί εις βάρος της διαχρονικότητας της ταινίας.

Μην ξεχνάμε ότι η τεχνολογία των υπολογιστών εξελίσσεται με εντονότερο ρυθμό από αυτή του κινηματογράφου.

Όπως και να έχει το πράγμα, το Unfriended είναι μια ταινία που καινοτομεί καταφέρνοντας να παρουσιάσει την πιο τελειοποιημένη μορφή κινηματογραφικών στοιχείων που προϋπήρχαν αυτού, αλλά που ποτέ ως τώρα δεν ήταν τόσο απολαυστικά.

Βασίλης Γιαννάκης.