Classics: Χένρι: Το Πορτρέτο ενός Δολοφόνου - Henry: Portrait of a Serial Killer (1986)

Το Henry: Portrait of a Serial Killer είναι μια από τις πιο υποτιμημένες ταινίες της δεκαετίας του ’80, και ταυτόχρονα μια από τις καλύτερες ταινίες εκείνης της δεκαετίας. 

Ο εντελώς αντισυμβατικός τρόπος γυρίσματος του John McNaughton θυμίζει περισσότερο τη δεκαετία του ’70, με το «βρώμικο» φιλμ και την άγρια, αγυάλιστη ωμότητα που τη διακρίνει, παρά τις ποπ, χρωματιστές ταινίες τρόμου που είχαν κατακλύσει τις αίθουσες στα ‘80s. 

Στην ταινία παρακολουθούμε τον Henry, έναν κατά συρροή δολοφόνο, που σκοτώνει γυναίκες κυρίως, με διάφορους εξόχως βίαιους τρόπους. 

Ο Henry δεν ειναι ένας «κακός» ανθρωπος, δεν είναι η προσωποποιήση του Κακού όπως ο Michael Myers, ούτε είναι κάποια υπερφυσική οντότητα που δεν πεθαίνει με τίποτα, όπως ο Jason ή ο Freddy. 

Είναι απλώς ένας βαθύτατα διαταραγμένος και ψυχικά άρρωστος άνθρωπος. 
Δεν αντιλαμβάνεται τις πράξεις του ως «κακές», αλλά ως έναν αγώνα επιβίωσης. 

Κάποια στιγμή λέει «ή αυτοί ή εγώ» στο συγκάτοικό του Otis, με τον οποίο αρχίζουν και διαπράττουν μαζί τους φόνους. 

Ο McNaughton αποφεύγει στις περισσότερες περιπτώσεις να μας δείξει on camera τους φόνους που κάνουν οι δυο τους, παρά προτιμά να παρουσιάσει μονάχα το αποτέλεσμα της δολοφονικής μανίας του Henry. 

Εξαίρεση αποτελεί η σφαγή μιας οικογένειας, την οποία παρακολουθούμε μέσα από το βίντεο της πράξης που τράβηξαν ο Henry με τον Otis. 
Μια από τις πιο άγριες και βαθύτατα ενοχλητικές σκηνές της ταινίας.
 
Τον βαθιά τραυματισμένο και διαταραγμένο ψυχισμό του Henry όμως, δεν τον κατανοούμε τόσο μέσα από τους φόνους, όσο από τη σχέση που αναπτύσσει με την αδερφή του Otis, Becky, όταν εκείνη έρχεται να μείνει μαζί τους. 

Ο Henry αδυνατεί να προχωρήσει σε μια φυσιολογική σχέση με άλλον άνθρωπο, με την κοινωνία την ίδια. 
Αν και δείχνει φυσιολογικός (εργάζεται ως εξολοθρευτής εντόμων), μέσα του βράζει μια αδυσώπητη οργή προς τον κόσμο, αποτέλεσμα (όπως εκμυστηρεύεται στην Becky) των φριχτών παιδικών του χρόνων. 

Η ματαιότητα της ύπαρξης του καθρεφτίζεται τέλεια στον σχεδόν μηχανικό τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζει τις πράξεις του. 

Ο Henry δεν σκοτώνει λόγω της καταπιεσμένης του σεξουαλικότητας, ούτε λόγω των κανιβαλιστικών του ορέξεων. 
Ο Henry σκοτώνει, γιατί αυτό μονάχα αντιλαμβάνεται ως κανονικότητα στη ζωή του, στο σύμπαν του. 

Στο ρόλο του Henry πρωταγωνιστεί ο Michael Rooker (The Walking Dead), o οποίος παίρνει το ρόλο του Henry και τον ανεβάζει σε ένα επίπεδο ανώτερο, από αυτό μιας απλής κινηματογραφικής ερμηνείας. 

Η κίνησή του, η ομιλία του, ακόμη και η τοποθέτηση του στο χώρο, όλα λειτουργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποδώσει ακριβώς την αμηχανία, συστολή και μίσος που αισθάνεται ο Henry για όλους γύρω του. 

Η ερμηνεία του είναι συγκλονιστική, καθώς μας αναγκάζει να δούμε από κοντά τον ψυχισμό του Henry, χωρίς να καταφεύγει σε μανιέρες άλλων κινηματογραφικών serial killers. 

Το ίδιο ισχύει και για τις ερηνείες του Otis (Tom Towles) και της Becky (Tracy Arnold), που μεταδίδουν την “white trash” αισθητική και νοοτροπία, εξαιρετικά.

Το Henry: Portrait of a Serial Killer όμως, είναι “παιδί” του John McNaughton και η δική του οπτική είναι που αναγάγει την ταινία σε ένα πραγματικά σπουδαίο έργο τέχνης. 

Η ταινία είναι γυρισμένη με μια ψευδοντοκιμαντερίστικη οπτική, σχεδόν ασπρόμαυρη, καθώς τα χρώματα είναι όλα χλωμά και μουντά, όπως  ακριβώς ο κόσμος του Henry. 

Η πόλη του Σικάγο είναι ένα αδιάφορο έως εχθρικό αστικό τοπίο, που δεν επιτρέπει στο παραμικρό, μια στιγμιαία έστω αίσθηση ανακούφισης για το θεατή.

Η αμεσότητα, ταυτόχρονα, με την οποία έχει κινηματογραφήσει τους χαρακτήρες του ο McNaughton, συμβάλλει στην δημιουργία αυτής της ατμόσφαιρας ασφυξίας.

Ο McNaughton, που έχει επίσης γράψει την ταινία μαζί με τον Richard Fire, δεν παίρνει θέση σε σχέση με όσα παρακολουθούμε στην οθόνη. 
Κρατά στάση καθαρά αποστασιοποιημένη. 

Δεν τον ενδιαφέρει η ηθική πλευρά του ζητήματος. 
Δεν υπάρχει κάποιος καλός μπάτσος στην ταινία, ώστε να λειτουργεί ως ηθικό αντίβαρο.  

Αυτό που μας δείχνει είναι το ωμό ψυχογράφημα ενός διαταραγμένου μυαλού. 
Η ευκολία που θα προσέφερε η παρουσία ενός ηθικά άμεμπτου χαρακτήρα, εδώ απουσιάζει. 

Αυτό που επίσης απουσιάζει είναι η μερικές φορές καρτουνίστικη αισθητική ταινιών serial killers, η οποία λειτουργεί καταπραϋντικά προς το θεατή. 

Στόχος του, μέσα και από τον ρεαλισμό του φιλμ, δείχνει να είναι να κάνει το θεατή να ταυτιστεί έστω στιγμιαία με τον Henry, να καταλάβει τι τον ωθεί, χωρίς ομως να τον κρίνει.
 
Το Henry: Portrait of a Serial Killer είναι ίσως η καλύτερη ταινία serial killer που έχει γυριστεί. 
Δεν είναι ένα λουτρό αίματος, παρά στην ουσία ένα ψυχολογικό δράμα. 

Η προσπάθεια ανάγνωσης και κατανόησης του ψυχισμού ενός άρρωστου ανθρώπου.  

Η ωμότητα του χαρακτήρα, η αγριότητα του, και η τραγικότητα του είναι τελικά που καθιστά τον Henry έναν από τους πιο ολοκληρωμένους αντι-ήρωες που έχουν εμφανιστεί στην ιστορία του σινεμά τρόμου.  

Ακριβώς το γεγονός πως δείχνει τόσο αληθινός, ειναι που τον καθιστά και τόσο τρομακτικό.

Κώστας Φαρόπουλος.