Classics: Dawn of the Dead (1978)

Υπάρχουν κάποιες ταινίες, που όσα χρόνια και αν περάσουν, όσες φορές και αν τις έχεις δει, δε χάνουν ποτέ τη φρεσκάδα τους, δεν παύουν ποτέ να προσφέρουν στο θεατή κάτι νέο, κάτι που την τελευταία φορά που την είχε δει, δεν είχε προσέξει. 

Μία ατάκα ή μια μικρή λεπτομέρεια, που δεν είχαν γίνει αντιληπτές στις προηγούμενες προβολές, και που δίνουν μια ολότελα νέα προσέγγιση στα ζητήματα που θέτει η ταινία. 

Ένα φιλμ αυτής της κατηγορίας είναι και το Dawn of the Dead του George A. Romero, ένα πραγματικό αριστούργημα της 7ης τέχνης.
 
Το Dawn of the Dead αποτελεί το sequel του Night of the Living Dead του 1968, της πρώτης ανεπανάληπτης ταινίας στη φιλμογραφία του Romero. 

Η ασπρόμαυρη φωτογραφία του και η γραφική απεικόνιση της βίας και του τρόμου για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα, κατέστησαν τη Νύχτα ορόσημο στο σινεμά τρόμου. 

Κι αυτό όχι μόνο, για τους πιο πάνω λόγους, αλλά και για το ισχυρό κοινωνικοπολιτικό σχόλιο που κάνει ο Romero, σχολιάζοντας την Αμερική της δεκαετίας του ’60.
 
Με το Dawn of the Dead, o Romero συνέχισε αυτό το μοτίβο συνδυασμού τρόμου και πολτικού σχολίου, και εδώ φτάνει αυτή τη συνεύρεση στο απόγειο της. 

Ενώ στη Νύχτα, η απειλή των ζόμπι δείχνει να καταστέλλεται τελικά, στο Dawn από τις πρώτες σκηνές της ταινίας παρακολουθούμε μια κοινωνία σε πανικό, υπό κατάρρευση. 

Ο βασικός κοινωνικός ιστός, δημόσιες υπηρεσίες, κράτος, ακόμη και διαπροσωπικές σχέσεις, ό,τι κρατά μια κοινωνία σε συνοχή, διαλύεται, και βασικές δομές αδυνατούν να λειτουργήσουν. 
Καθένας για τον εαυτό του. 

Εδώ συναντάμε τους τέσσερις ήρωες της τανίας, που από τύχη βρίσκονται σε ένα ελικόπτερο, με το οποίο θα ξεφύγουν απο την αυξανόμενη παράνοια στο έδαφος, προσπαθώντας να βρουν καταφύγιο από ψηλά. 

Τελικά, θα το βρουν σε ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο, το οποίο θα αποτελέσει και το κέντρο της ύπαρξης τους, καθ’όλη τη διάρκεια της ταινίας.
 
Το εμπορικό κέντρο αποτελεί και το βασικό μέσο σχολιασμού της αμερικανικής κοινωνίας από τον Romero. 

Τα ζόμπι μαζεύονται σε αυτό κατά εκατοντάδες, άβουλα και άψυχα. 
«Ένστικτο, αναμνήσεις ίσως. Αυτό το μέρος ήταν σημαντικό στις ζωές τους» σχολιάζει ένας εκ των πρωταγωνιστών. 

Τα ζόμπι περιφέρονται άσκοπα μέσα στο χώρο του εμπορικού κέντρου, ακριβώς όπως και οι ζωντανοί, μας λέει ο Romero. 
Ακόμη και οι ήρωες της ταινίας, θαμπωμένοι από τα καταναλωτικά αγαθά γύρω τους, δείχνουν να ξεχνούν την κατάσταση, στην οποία βρίσκονται. 

Δειπνούν στο εστιατόριο, κάνουν πατινάζ, δοκιμάζουν ακριβά ρούχα, και προσπαθούν να ζήσουν μια «φυσιολογική» ζωή. 
Η κατανάλωση ως ναρκωτικό, δείχνει να υπονοεί ο Romero.
 
Το Dawn of the Dead ξεπερνά τα στενά όρια μιας ταινίας τρόμου. 
Αποτελεί μια κοινωνική σάτιρα εξαιρετικά πετυχημένη στο σκοπό της. 

Ο τρόμος εδώ αποτελεί μονάχα το μέσο, και όχι το σκοπό. 
Η ταινία κατά διαστήματα παίζει με την κωμωδία, το δράμα, ενώ αγγίζει κάποιες στιγμές ακόμη και το σουρεαλισμό. 

Αυτό φυσικά, δεν παραγνωρίζει το γεγονός, πως είναι μια από τις τρομακτικότερες ταινίες τρόμου που έχουν γυριστεί ποτέ. 

Τα ζόμπι του Romero (και του Tom Savini) αποτελούν την επιτομή του νεκροζώντανου. 
Η απόγνωση, η θλίψη και η ματαιότητα που αποπνέουν, τα καθιστά εξόχως τρομαχτικά και τραγικά ταυτόχρονα.
 
Η κατάρρευση της κοινωνίας και οι επιπτώσεις της πάνω στον ανθρώπινο ψυχισμό, αποτελούσε ανέκαθεν βασικό ζήτημα των ταινιών του Romero. 

Στο Dawn of the Dead έχουμε έναν σκηνοθέτη που βρίσκεται στην κορύφωση της δημιουργικής του έμπνευσης, με αποτέλεσμα ένα αριστούργημα που όχι μόνο έχει καταφέρει, μετά από 36 χρόνια, να παραμενει φρέσκο και συναρπαστικό, αλλά και εξαιρετικά επίκαιρο.

Κώστας Φαρόπουλος.