Compliance review

Γράφει ο Νίκος Σιδεράς.

Πόσο εύκολα μια κακόγουστη τηλεφωνική φάρσα μπορεί να μετατραπεί σε βασανιστικό μαρτύριο;

Και πως γίνεται μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων να χειραγωγηθεί εξ αποστάσεως από έναν άγνωστο, καταπατώντας με κυνικότητα την αξιοπρέπεια μιας αθώας κοπέλας;

Άραγε είναι όντως τόσο λεπτή η διαχωριστική  γραμμή που χωρίζει τη λογική από την παράνοια;
Mήπως τελικά δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τόσο καλά όσο νομίζουμε ;

Αυτά και άλλα τόσα ακόμη ερωτήματα θέτει το Compliance του πρωτοεμφανιζόμενου Craig Zobel ή αλλιώς η μικρή indie έκπληξη της χρονιάς, που δίχασε τους θεατές στο φετινό Sundance, την ίδια στιγμή που οι κριτικοί το υποδέχτηκαν γράφοντας διθυράμβους.

Βασισμένη σε αληθινά περιστατικά που πονοκεφάλιασαν την αστυνομία των ΗΠΑ για περίπου μία δεκαετία, αποτελεί άνετα την πιο περίεργη, ενοχλητική και σκληρή ταινία ψυχολογικής βίας που έχετε δει τον τελευταίο καιρό.

Χωρίς σταγόνα αίμα και δίχως ίχνος από αποκρουστικά εφέ, είναι τόσο έντονο και απάνθρωπο σαν μια δυνατή γροθιά στο στομάχι, ένα έντονο ψυχολογικό θρίλερ, όχι αψεγάδιαστο, που όμοιο του δεν έχουμε συναντήσει.

Σε ένα κατάστημα fast food, η Sandra (Ann Dowd, Bachelorette), προϊσταμένη της βραδινής βάρδιας, προσπαθεί να διαχειριστεί τις ελλείψεις σε προμήθειες και προσωπικό, μέχρι που ένα ξαφνικό τηλεφώνημα κάνει αυτά τα προβλήματα να φαντάζουν ασήμαντες λεπτομέρειες.



Στην άλλη άκρη της γραμμής ένας άνδρας που ισχυρίζεται ότι είναι αστυνομικός - αλλά προφανώς δεν είναι - υποδεικνύει μια νεαρή υπάλληλο (Dreama Walker, The Invention of Lying) ως βασική ύποπτο για την κλοπή ενός χρηματικού ποσού από την τσάντα μιας πελάτισσας.

Αφού πείθει τη Sandra για την κρισιμότητα της κατάστασης και για την αδυναμία της αστυνομίας να προσέλθει στο κατάστημα άμεσα, διατάσσει - πάντα μέσω τηλεφώνου - σωματική έρευνα της νεαρής κοπέλας με απώτερο σκοπό την, υποτίθεται, αποκατάσταση της δικαιοσύνης.

Αν και όλα γίνονται από απόσταση, η προϊσταμένη υπακούει τυφλά σα να υποκινείται από ένα αόρατο χέρι και εκτελεί τις σκληρές εντολές του κυνικού «φαρσέρ» εγείροντας τεράστια θέματα ηθικής, δικαιωμάτων και ανθρωπισμού εις βάρος της αποσβολωμένης υπαλλήλου.

Μάλιστα στο διεστραμμένο αυτό παιχνίδι αρχίζουν να εμπλέκονται σιγά σιγά και άλλα άτομα, μεταξύ των οποίων o κρυφά ερωτευμένος με την κατηγορούμενη Daniels (Pat Healy, The Inkeepers), που εργάζεται επίσης στο φαστφουντάδικο, καθώς και ο μέλλοντας σύζυγος της Sandra, Van (Bill Camp, Tamara Drewe), διαταράσσοντας έτσι ακόμα περισσότερο τις ισορροπίες και την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα ...οδηγώντας σταδιακά τους ήρωες σε συμπεριφορές και πράξεις που θα τους αλλάξουν μια για πάντα.

Περίμενα το Compliance με μεγάλη ανυπομονησία είναι η αλήθεια.

Οι κριτικές όπου κι αν διάβαζα ήταν στην πλειοψηφία τους θετικές, ενώ όλοι έκαναν λόγο για μια υπερβολικά έντονη και ξεχωριστή ταινία που σε πιάνει αδιάβαστο.

Μάλιστα πολλοί το έβαζαν απευθείας στα καλύτερα της χρονιάς, χαρακτηρίζοντάς το ως τη φετινή ανεξάρτητη έκπληξη που ήρθε να αντικαταστήσει το περσινό αντίστοιχο hit του Sundance, Martha Marcy May Marlene (καλά μ’ αυτό δεν θα‘λεγα ότι τρελάθηκα κιόλας, ούτε και ο Κωνσταντίνος.)

Μ’ αυτά και με κείνα όλα έδειχναν να συνηγορούν υπέρ της πρώτης σοβαρής προσπάθειας του νεαρού Craig Zobel, βάζοντάς τον για τα καλά στα κινηματογραφικά πράγματα, κι εμάς στο τριπάκι να ψάχνουμε να βρούμε  τρόπους να απολαύσουμε το περιβόητο δημιούργημα του.

Πλέον έχοντας δει την ταινία μπορώ να πω πως ο ντόρος ήταν εν μέρει δικαιολογημένος και κατανοητός, από την άλλη όμως βρίσκω πως έλειπαν αρκετά στοιχεία που δε βοήθησαν το φιλμ να απογειωθεί.

Και μ’ αυτό τι εννοώ:

Ενώ βασίζεται σ’ ένα εξαιρετικό σενάριο γεμάτο ένταση, διαθέτει μια εμπνευσμένη κλειστοφοβική σκηνοθεσία «δωματίου», ένα εξαιρετικό team ηθοποιών (ξεχωρίζουν η έμπειρη Ann Dowd και η γλυκιά Dreama Walker ως ευάλωτη σερβιτόρα-θύμα) και μια υπόκωφη αγωνία που τσακίζει κόκκαλα, δεν καταφέρνει να πείσει ολοκληρωτικά το θεατή για τις προθέσεις του.

Ναι, σαφώς έχουμε μια ανεξάρτητη, αρκετά καλή ταινία, φεστιβαλικών απαιτήσεων, αυτό όμως δε σημαίνει κιόλας ότι πρέπει να δεχόμαστε οτιδήποτε μας σερβίρουν αβλεπί, ούτε να κάνουμε τα στραβά μάτια στο όνομα της ποιότητας, επειδή μια ομάδα κουλτουδιάρηδων έβαλε 5, 10..100 αστεράκια και έγραψε και δυο ακατανόητες αρλούμπες για να τα δικαιολογήσει .

Δεν τα βάζω τόσο με το Compliance όσο με εκείνους που το προμόταραν ως το απόλυτο αριστούργημα, δημιουργώντας εντυπώσεις και υψηλές προσδοκίες, που στο τέλος δεν πραγματοποιήθηκαν, τουλάχιστον στο βαθμό που περίμενες.

Γιατί το φιλμ του Zobel είναι απ’ αυτές τις μικρές εκπληξούλες που τις απολαμβάνεις καλύτερα αν τις ανακαλύψεις μόνος σου, χωρίς να έχεις διαβάσει την παραμικρή λέξη για αυτές, αφήνοντάς τες να σε πιάσουν «στα πράσα».

Κι έτσι όμως, το διαβολικά έξυπνο σενάριο, με τη βοήθεια της κλειστοφοβικής, σχεδόν ψυχαναγκαστικής ατμόσφαιρας την κάνουν τη δουλειά τους.

Δεν θα είναι λίγες οι φορές που θα νιώσετε το στομάχι σας να σφίγγεται, την αναπνοή σας να κόβεται και τη θέση του καναπέ σας να γίνεται όλο και πιο άβολη.

Πολλοί μάλιστα ίσως ενοχληθείτε, ενώ άλλοι ίσως εξοργιστείτε και πατήσετε το stop βρίζοντας που σας χάλασε το βράδυ, είπαμε όμως δεν πρόκειται για μια ταινία που θα δεις για να διασκεδάσεις ή για να περάσεις καλά με την παρέα σου, αλλά για ένα ιδιαίτερο φιλμ, φτιαγμένο για να ενοχλήσει, να προβληματίσει και να συζητηθεί, κάνοντας παράλληλα ένα εύστοχο καυστικό σχόλιο για τη  σημερινή κατάσταση της κοινωνίας μας.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα βαθειά τρομακτικό φιλμ, όχι όμως με την έννοια που φαντάζεστε τη λέξη «τρομακτικό», ανησυχητικό και αρκετά σκληρό, που καλό θα ήταν να μη χάσετε αν σας αρέσουν τα “έξω από τα συνηθισμένα” indie ψυχολογικά θρίλερ.

Βέβαια μην ξεχνάτε πως είναι κομματάκι υπερεκτιμημένο και λίγο παραπάνω αργό απ’ όσο θα θέλαμε, αλλά νομίζω ότι τελικά αξίζει να το δει κανείς.

Είτε αρνητικά είτε θετικά, είναι από τις ταινίες που ταρακουνούν το θεατή και νομίζω τη σημερινή εποχή τις έχουμε περισσότερο ανάγκη από ποτέ.

 
Compliance trailer από FilmBoy-gr