History of Horror - Part 1: Ο Nosferatu, ο Dr. Caligari και το πρώτο βαμπίρ στον κινηματογράφο.

To Horrorant ξεκινά σήμερα μια αναδρομή-αφιέρωμα στην ιστορία των horror movies, από την αρχή της δημιουργίας τους μέχρι και τη σημερινή εποχή.

Θα μιλήσουμε για τις επιρροές και τους κινηματογραφιστές που σημάδεψαν την ιστορία των ταινιών τρόμου, από την εποχή του Nosferatu και του Hitchcock μέχρι και τους μεταμοντέρνους Romero, Polanski, Carpenter, De Palma, Craven, Raimi.

Θα γνωρίσουμε την εμφάνιση των Exploitation, των ζομπι, τη μυθολογία του Lovecraft (της οποίας ήμουν λάτρης, μικρός), την προσφορά της Hammer Studios καθώς και στα sequels, remakes και τα horror franchise.

Μια τεράστια σε όγκο δουλειά από εμένα, ως ένα ελάχιστο δείγμα της εκτίμησης μου στους αναγνώστες του Horrorant και του FilmBoy που κάνουν τα ξενύχτια μου να αξίζουν.

Είναι ένα πολύ όμορφο ταξίδι - μεγάλο, αλλά όμορφο.
Ξεκινάμε;
 



Οι βδέλλες και οι νυχτερίδες-βαμπίρ ανέκαθεν ιντριγκάρανε και τρομάζανε τους ανθρώπους, σε πολιτισμούς όλου του κόσμου.

Οι δαίμονες ή το υπερφυσικό πάντα αντιπαρατίθεντο με αίμα, σεξ και νεκρούς.

Πολλές θρησκείες, μύθοι, παραμύθια και λατρείες ενστερνίστηκαν την ιδέα της απόκτησης ζωής με το αίμα και σε ακραίες περιπτώσεις με τον κανιβαλισμό. 

Τα βαμπίρ άρχισαν να αναδύονται στη λαϊκή λογοτεχνία τον 18ο και 19ο αιώνα, περίοδο κατά την οποία ο Αγγλοιρλανδός συγγραφέας Bram Stoker έγραψε το Dracula το 1897.

Αυτό το μυθιστόρημα έμελε να γίνει το πιο δημοφιλές, με επιρροή και ύλη για πολλές ταινίες βαμπίρ, αν και προηγήθηκε χρονικά ο Sheridan Le Fanu με τη λεσβιακή βαμπίρ ιστορία Carmilla το 1872.

Στο Dracula του Bram Stoker εκκολάφθηκαν όλα τα στοιχεία των μελλοντικών ταινιών – το αρπαχτικό θηλυκό βαμπίρ που φιλούσε ανδρικούς λαιμούς για αίμα, ο κυνηγός με τα σκόρδα και τον ξύλινο πάσσαλο κλπ.

Η 1η ταινία τρόμου είχε διάρκεια μόλις δύο λεπτά έγινε από τον ευφάνταστο Γάλλο κινηματογραφιστή Georges Melies το 1896 και είχε τίτλο Le Manoir Du Diable (The Devil’s Castle).

Περιείχε πολλά γνωστά πλέον στοιχεία τρόμου και βαμπίρ ταινιών: νυχτερίδες, ένα μεσαιωνικό κάστρο, ένα καζάνι, έναν δαίμονα (Μεφιστοφελής), σκελετούς, φαντάσματα και μάγισσες.

Αργότερα, ο Κουασιμόδος από το βιβλίο του Victor Hugo ‘Notre-Dame de Paris’ έγινε η πρώτη εικόνα φρίκης στο 10λεπτο φιλμ της σκηνοθέτιδας Alice Guy με τίτλο Esmeralda το 1905, πριν εμφανιστεί στην Παναγία των Παρισίων το 1911.

Μια από τις πιο αξιομνημόνευτες και σημαίνοντες ταινίες ήταν το κλασικό Γερμανικό The Cabinet of Dr. Caligari (1919) από τον Robert Wiene που μιλούσε για έναν αλλόκοτο υπνωτιστή-θεραπευτή, τον Δρ. Caligari, ο οποίος καλούσε έναν ψιλόλιγνο κακομοίρικο τύπο στον ύπνο του και τον διέταζε σε κατάσταση ύπνωσης να κάνει εγκλήματα. 

Η σκοτεινή, ενοχλητική, διαστρεβλωμένη και εφιαλτική ποιότητα του μακάβριου Caligari, με στενά σοκάκια, ασύμμετρες πόρτες, περιορισμένα δωμάτια και ασύμμετρα αστικά τοπία – όλα γυρίστηκαν σε ένα στούντιο – επηρέασε το Hollywood τη δεκαετία του 20 και αργότερα την κλασική περίοδο τρόμου της δεκαετίας του 30.

Η γυναίκα βαμπίρ έκανε μια εμφάνιση στο μελοδραματικό The Vampire Robert Vignola του (1913), αν και ουσιαστικά ήταν μια Femme Fatales που προκλητικά ρούφαγε το αίμα από ανόητους άντρες - χαρακτηριστικό παράδειγμα το A Fool There Was (1915) με τον δημοφιλή ηθοποιό Theda Bara.

Η πρώτη σημαντική ταινία βαμπίρ ήταν του Γερμανού σκηνοθέτη Arhtur Robison, η βουβή Nachte des Grauens (1916), γνωστή και ως Νύχτα του Τρόμου, με παράξενους ανθρώπους σαν βαμπίρ.

Το μέχρι πρόσφατα χαμένο ουγγρικό φιλμ Drakula halala (1921) ή αλλιώς Ο θάνατος του Δράκουλα θεωρείται ευρέως ότι είναι η πρώτη προσαρμογή Dracula του Bram Stoker και χαρακτηρίζεται ως η πρώτη εμφάνιση Dracula στον κινηματογράφο.

Η πρώτη γνήσια εικόνα βαμπίρ έγινε επίσης από έναν Ευρωπαίο κινηματογραφιστή, τον F.W. Murnau στο διάσημο Nosferatu, A Symphony of Horror το 1922.

Γυρισμένο εκτός studio, ήταν μια μη εξουσιοδοτημένη προσαρμογή του Δράκουλα του Stoker με τον Max Schreck στο πρωταγωνιστικό ρόλο - τον πρώτο βρικόλακα στη μεγάλη οθόνη - έναν μυστηριώδη αριστοκράτη που ονομαζόταν Count Graf Orlok και ζούσε στα τέλη της δεκαετία του 1830 στη γερμανική πόλη της Βρέμης.

Λόγω προβλημάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, το βαμπίρ ονομάστηκε Nosferatu αντί  Δράκουλας και η δράση μεταφέρθηκε από την Τρανσυλβανία στην Βρέμη.

Ο ισχνός, φαλακρός, σαν ζόμπι βρικόλακας ήταν αξέχαστος, με ένα πρόσωπο διάβολο-αρουραίου, μυτερά αυτιά, μεγάλα δάχτυλα, βυθισμένα μάγουλα και μακριούς κυνόδοντες, με ποντίκια να τον ακολουθούν όπου και να πήγαινε.  

Στο τέλος της ταινίας, ο γκροτέσκος, χλεμπονιάρης βρικόλακας εξαπατήθηκε από την ηρωίδα Νίνα (Greta Schroder) τα ξημερώματα, οπότε ο Orlok συνάντησε τη μοίρα του με αποσύνθεση σε καπνό στο φως του ήλιου.

Υπήρξαν πολλές προσπάθειες για να αντιγραφεί ή να γίνει remake η ταινία.

Ο Γερμανός σκηνοθέτης Werner Herzog γύρισε σκηνή σκηνή και με χρώμα το Nosferatu  στο Vampyre (1979) όπου πρωταγωνίστησε ο Klaus Kinski ως ο αηδιαστικός Κόμης Δράκουλας και η όμορφη Isabelle Adjani ως Lucy Harker.

Το Vampire in Venice (1988) ή ‘ο Nosferatu στη Βενετία’ ήταν sequel από τον Augusto Caminito, με τον Kinski ως Nosferatu και τον Christopher Plummer ως ανίκανο κυνηγός βαμπίρ Καθηγητής Paris Catalano.

Στο γύρισμα του αιώνα, το Shadow of the Vampire (2000) έκανε ταινία την πραγματοποίηση του κλασικού 1922, με τον John Malkovich ως σκηνοθέτης FW Murnau.

Η ταινία ουσιαστικά ρωτούσε το κοινό: “Μήπως ο Max Schreck (που τον υποδύθηκε εδώ ο Willem Dafoe), ο οποίος έπαιξε το χαρακτήρα του Κόμη Orlok, ήταν πράγματι ένα βαμπίρ;”

Στο Επόμενο Μέρος: Οι πρώτες ταινίες Frankenstein και ο πρώτος Αμερικανός horror star.